TARİH
Kürecik, şu anda Malatya'nın Akçadağ ilçesinde bulunan bir köydür ve Kurmanç lehçesini kullanan Alevi bir aşirettir. Aşiretin pir ocağı Sultan Sinemil, mürşit (pir-i piran) ocağı Avuçan'dır.
Kürecik aşireti, Malatya'nın Akçadağ ilçesine bağlı 22 köyde yerleşiktir: Kepez, Tapkin (Aksüt), Bekiruşağı, Bilamuşağı (Çakılpınar), Çevirme, Darıca, Demirciler, Körsüleymanlı (Durulova), Balohacı (Dutlu), Şemşik (Düvencik), Kelan (Gürkaynak), Harunuşağı, Kahyalı, Kasımuşağı, Ortaköy, Amuklu (Taşevler), Bayramuşağı, Hançerli, Keller, Yaylımlı (Kaçıklı) ve Dümüklü. Küreciklilerin bir kısmı zamanla Akçadağ'ın Ören, Doğanşehir'in Dedeyazı, Pazarcık'ın Mıllıkan, Elbistan'ın Özencik, Göksun'un Sekizay köylerine ve Gaziantep'in Mıllıkan mahallesine yerleşmiştir. Kayseri'nin Sarız ilçesinin Kırkısrak ve Küçük Kabaktepe köyleri ile Pınarbaşı'nın Eskiyassıpınar ve Yukarı-Borandere köyleri de Kürecik kökenlidir ve Harunuşağı köyündendir.
Küreciklilerin bazı bilgilerine göre, Yavuz'un zulmünden kaçarak Dersim bölgesinden Akçadağ'a geldikleri söylenir. Ancak bu söylenti, yirminci yüzyılda ortaya çıkmış olabilir. Yavuz ve Kanuni dönemlerinde Akçadağ'da Kürecik aşireti veya köyleri yoktu. On altıncı yüzyıl tahrirlerinde günümüz Kürecik köylerinden sadece Tabgüni kayıtlıydı ve Kürecik, Tabgüni köyünün ekinliği olarak geçer. Günümüzdeki Şemşik ve Darıca köyleri de o dönemde ekinlikti. Ekinliklerde nüfus bulunmuyordu, Tabgüni köyü halkı bu ekinliklerde tarım ve hayvancılık yapıyordu.
Çeşitli aşiretlerden gelen toplulukların Kürecik ekinliği çevresine yerleşmesiyle Kürecik aşireti oluştu. On altıncı yüzyıl kayıtlarında bu isimde bir aşiret yoktu. Kürecik aşiretini oluşturan topluluklar neredeyse tamamıyla Harput topraklarından Akçadağ'a gelmişti.
Aşiretin boybeyi ailesi Asafoğlu, Herdi aşiretindendir. 1518 tarihli kayıtlara göre Herdi aşireti Harput'un Hersini nahiyesindeydi. Nahiye, Elazığ'ın Baskil ilçesi topraklarındaydı. Bu tarihte 48 hane olan aşiret, 1566'da 459 haneye çıkmıştı. Asafoğlu ailesi Akçadağ'ın Ören kasabasında yerleşmişti. Ören, on altıncı yüzyıldan sonra kurulmuş bir yerleşimdi.
Kürecik aşiretini oluşturan topluluklar, on sekizinci yüzyılın başlarında bu bölgeye gelmiş olmalıydı. 1714, 1715 ve 1718 yıllarında tutulan şeriyye sicillerinde Kürecik köyüne ilk kez rastlanır. Bu dönemde Kürecik, küçük bir köy olarak kaydedilmişti, günümüzde aşiretin yurdu olan diğer köyler henüz kurulmamıştı.
1744 yılına ait bir kayıtta Kürecik aşiretinden bahsedilir. Malatya sancağındaki Kürne ve Kürecik Kürtlerinin yöneticisi Asaf'ın oğlu Zara'nın Bolucan yöresinde öldürüldüğüne dair bilgiler vardır. Kaçan akrabalar, Asaf'a oğullarının Divriği toprağında Hamo tuzlasında Zaza asıllı işçiler tarafından öldürüldüğünü bildirdi. Asaf, çevredeki aşiretlere "Divriği halkından kan davam ve diyetim var." diyerek yardım istedi. Asaf ve beraberindekiler, Divriği kasabasını ve köylerini basarak hayvanlarını ve değerli eşyalarını aldılar. Bu olay, bölgedeki diğer Kürt aşiretleriyle birlikte gerçekleşti.
Kürecik aşireti, 1813'teki Veli Paşa isyanında önemli bir rol oynadı. İsyanın bastırılmasından sonra, Akçadağ'da yaşayan aşiret reisi Kasımoğlu Ali Bey, Veli Paşa'ya destek verdi. Ancak çıkan çatışmada birçok Kürecik ve Kürne aşireti üyesi öldü. Kürecik köyleri kuşatma altına alındı, ancak direnen Kürecikliler, aşiret kadınları tarafından Veli Paşa'nın öldürülmesiyle beladan kurtuldu.
1865 yılında Kürecik aşireti reisi Alhas Ağa'ydı. Devlet, Alhas Ağa ve diğer aşiret liderlerine yüksek rütbeli nişanlar verdi. Ancak bu dönemde Akçadağ'da yaşayan Kürne ve Kürecik aşiretleri ile Malatya şehri arasında düşmanlık başladı. Malatya'da iki ağanın öldürülmesi üzerine, aşiretler şehre saldırdı. Devlet kuvvetleri barışı sağlamak için uzun süre uğraştı.
1893 yılında yapılan bir kayıta göre, Kürecik aşiretinin köyleri ve nüfusu şu şekildedir:
Balohacı 27, Harunuşağı 155, Bekiruşağı 240, Kepez 224, Körsüleymanlı 68, Kahyalı 57, İkinciler 58, Kadiruşağı 20, Bayramuşağı 127, Keller 70, Kaçıklı 54, Hançerli 36, Dümüklü 41, Kelanlı 42, Şemşik 56, Kasımuşağı 150, Tataruşağı 147, Tapkin 35.
Kürecik aşireti tarihinde önemli olaylardan biri, Dumuklu köyünden Ali'nin Alevilikle ilgili faaliyetleridir. Ali'nin birçok müridi olduğu ve bu nedenle devlet kuvvetleri tarafından öldürüldüğü bilinir. Ayrıca, Hakikatçılar adında bir akımın başlangıcının da Ali Dumuki ile ilişkilendirildiği söylenir.
SİNEMİLLİ OCAĞINDA KÜRECİK AŞİRETİ
Kürecik aşiretinin kökeni ve tarihi, Sinemilli ocağına bağlı bir aşiret olarak başlar. Sinemilli aşireti, Kürtçe'nin Kurmanci lehçesiyle konuşur ve Sinemilli ocağının merkezi olan Elbistan-Kantarma Köyü'nde bulunur. Ayrıca Pazarcık, Malatya, Erzincan, Elazığ ve diğer bazı bölgelerde de Sinemilliler yaşarlar.
Sinemilli aşireti, Kürt tarihinde önemli bir yere sahiptir ve özellikle Alevi inancının yayılmasında etkili olmuştur. Aşiretin tarihine ve kültürüne ilişkin bilgiler, genellikle Sinemilli ocaklarına bağlı dedeler ve talipler aracılığıyla aktarılır.
Kürecik aşireti, Sinemilli ocağının bir parçası olarak, tarih boyunca farklı bölgelerde yaşamış ve çeşitli dönemlerde siyasi olaylara tanıklık etmiştir. Bu aşiret, Osmanlı döneminde Maraş sancağı ve Elbistan kazası gibi bölgelerde yaşamış ve özellikle Alevi-Bektaşi geleneğinin yayılmasında önemli bir rol oynamıştır.
Sinemilli aşiretinin tarihindeki bazı dönemlerde, devletle çatışmalar yaşanmış ve aşiretin iç işlerine devlet müdahale etmemiştir. Bu durum, aşiretin kendi içinde örgütlenmesine ve adaletini kendisinin sağlamasına olanak tanımıştır.
Sonuç olarak, Kürecik aşireti Sinemilli ocağının önemli bir parçasıdır ve Kürt tarihinde önemli bir yere sahiptir. Sinemilli aşiretinin kökeni ve tarihi, genellikle aşiret üyeleri ve talipleri aracılığıyla aktarılan geleneksel bilgilerle şekillenir.
0 Yorumlar